Là một trong những người thường xuyên tập luyện thể và thi đấu chuyên nghiệp, hẳn chúng ta đều biết rằng chấn thương là điều khó tránh khỏi. Tuy nhiên, việc phải xử trí ra sao ngay sau khi gặp chấn thương bong gân (cổ chân, cổ tay v..v..), hay bất kì chấn thương cơ xương nào khác, bạn đã nắm rõ chưa?
Việc xử trí bước đầu đúng cách tưởng chừng đơn giản nhưng lại có thể đem lại hiệu quả lớn lao cho quá trình điều trị và có thể áp dụng được với rất nhiều chấn thương mô mềm khác nhau từ đụng dập ở mức nhẹ tới những chấn thương phức tạp hơn như đứt/ rách dây chằng chéo trước, rách sụn chêm, viêm gân v..v.. Hãy cùng IRC tìm hiểu về 1 quy trình phổ biến trên toàn thế giới để xử trí và phục hồi đúng cách hơn bạn nhé.
Trong vài ngày đầu sau chấn thương, mô mềm của chúng ta cần HÒA BÌNH (PEACE):
P – Protection/ Bảo vệ: Tránh các hoạt động và cử động làm tăng cơn đau trong những ngày đầu khi chấn thương, sử dụng các thiết bị hỗ trợ vận động và cố định vùng cơ thể (VD: nạng, nẹp, băng cố đinh v..v..) nếu cần. Điều này giúp giảm xuất huyết, ngăn ngừa giãn mô sợi bị tổn thương, giảm thiểu nguy cơ khiến chấn thương tăng nặng.
E – Elevation/ Nâng cao – Nâng chi chấn thương lên cao hơn tim, lợi dụng trọng lực để thúc đẩy/ khuyến khích dịch kẽ di chuyển ra khỏi mô.
A – Avoid anti-inflammatory modalities/ Tránh các phương thức kháng viêm
– Thuốc kháng viêm có thể tác động tiêu cực đến quá trình lành mô dài hạn. Để tối ưu hóa tái tạo mô mềm cần có sự hỗ trợ từ nhiều giai đoạn khác nhau của quá trình viêm, việc sử dụng thuốc để ngăn chặn/ hạn chế quá trình viêm có thể làm giảm sút quá trình phục hồi.
– Tránh chườm đá: Việc chườm đá nên được sử dụng chủ yếu cho mục đích giảm đau. Cho dù chườm đá được chấp nhận rộng rãi như một biện pháp can thiệp nhưng có rất ít bằng chứng chất lượng cao ủng hộ việc chườm đá trong điều trị chấn thương mô mềm. Chườm đá có thể phá vỡ quá trình viêm, sự hình thành mạch máu và tái phân bổ mạch máu; trì hoãn thẩm thấu đại thực bào và bạch cầu trung tính; tăng sợi cơ chưa trưởng thành. Tất cả những điều trên có thể dẫn tới việc suy yếu quá trình tái tạo mô và dư thừa tổng hợp collagen.
C – Compression/ Nén ép – Có thể kiểm soát việc tụ dịch trong khớp bằng cách sử dụng các phương pháp nén ép bên ngoài như quấn băng.
E – Education/ Giáo dục
– Hãy tới gặp nhân viên y tế để được hướng dẫn điều trị đúng đắn. Tại IRC với đội ngũ chuyên gia y học thể thao, bạn sẽ được hướng dẫn về hướng tiếp cận chủ động và toàn diện trong phục hồi với rất nhiều lợi ích hơn so với cách tiếp cận thụ động. Chỉ sử dụng các biện pháp điều trị thụ động giai đoạn đầu như trị liệu điện xung (electrotherapy), trị liệu bằng tay (manual therapy) hay châm cứu sau chấn thương sẽ chỉ có tác dụng giảm đau và phục hồi chức năng không đáng kể so với phương pháp tiếp cận chủ động tại IRC, nơi người bệnh sẽ được điều trị kết hợp cả vật lý trị liệu, trị liệu bằng tay và tập luyện để quay lại chơi thể thao.
– Việc được hướng dẫn tốt về chấn thương và kiểm soát lượng tải sẽ giúp tránh được tình trạng “Điều trị quá mức – Overtreatment”, từ đó giảm khả năng phải thực hiện các biện pháp can thiệp như tiêm hoặc phẫu thuật không cần thiết, giúp giảm thiểu chi phí y tế đáng kể. Hãy để cơ chế phục hồi tự nhiên vốn có của cơ thể phát huy vai trò của nó.
Sau những ngày đầu tiên áp dụng PEACE, chúng ta sẽ tiến tới LOVE:
L – Load/ Tải – Hãy để cơn đau hướng dẫn bạn dần dần trở lại các hoạt động bình thường. Cơ thể sẽ cho bạn biết khi nào là an toàn để tăng tải. Tuy nhiên, khi phục hồi cùng các chuyên gia tại IRC, bạn sẽ được hướng dẫn để có thể thực hiện được lượng tải tối ưu (Optimal loading) nhưng không gây đau nặng hơn sẽ thúc đẩy các mô sửa chữa, tái tổ chức, phát triển sức chịu đựng của mô và khả năng của các gân, cơ, dây chằng thông qua truyền tải cơ học. Những kích thích với cơ chế và mức độ, cường độ phù hợp với chấn thương để tiếp tục thúc đẩy quá trình phục hồi của mô. Ngoài ra thì có thể vận động sớm trở lại cũng có tác động tích cực về khía cạnh tinh thần cho người bệnh hơn.
O – Optimism/ Lạc quan – Tâm lý tích cực là yếu tố quan trọng giúp bạn thoải mái hơn cũng như giúp việc phục hồi tối ưu hơn.
V – Vascularisation/ Phân bổ mạch, tạo mạch – Hãy lựa chọn các hoạt động tập luyện sức bền tim mạch không gây đau nhằm tăng tuần hoàn máu đến sửa chữa các mô. Tại IRC người bệnh sẽ được thiết kế chương trình tập luyện sức bền tim mạch trong quá trình phục hồi, giúp hỗ trợ sửa chữa mô cũng như duy trì, phát triển thể lực.
E – Exercise/ Tập luyện – Khôi phục khả năng di chuyển, sức mạnh và cảm thụ bản thể bằng cách tiếp nhận một phương pháp tích cực để phục hồi. Tại IRC, bạn sẽ cùng những chuyên gia y học thể thao xây dựng một chương trình tập phục hồi chức năng cá nhân hóa riêng biệt tùy theo loại chấn thương cũng như tiền sử chấn thương của riêng bạn. Ngoài ra, phản hồi của bạn trong quá trình tập luyện sẽ là một trong kim chỉ định hướng cho toàn bộ quá trình điều trị.
Khi tới IRC, bạn sẽ được tư vấn thăm khám với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm trong nước và ngoài nước, từ đó giúp bạn đưa ra các lời khuyên về y học thực chứng để bạn có thể hiểu rõ tình trạng mà bạn đang gặp phải để kiểm soát nó và phục hồi chấn thương tốt hơn.
Sau khi được chẩn đoán và tìm hiểu toàn bộ thông tin cần thiết về chấn thương cũng như cá nhân, bạn sẽ được thiết kế một chương trình với các bài tập phục hồi chuyên biệt phù hợp với tình trạng và thể chất của bạn bởi đội ngũ giàu kinh nghiệm trong và ngoài nước.
PEACE & LOVE là nguyên tắc xử trí ngay khi gặp chấn thương mà bạn cần nhớ và IRC là nơi mà bạn có thể tìm đến để hồi phục một cách tốt nhất sau chấn thương và quay lại với thể thao.
*Lưu ý quan trọng
Miễn trừ trách nhiệm: Tất cả nội dung trên; bao gồm văn bản, hình ảnh, video và đồ họa, cũng như các tài nguyên khác mà chúng tôi có thể bao gồm; không được coi là một sự thay thế cho lời khuyên y tế chuyên nghiệp, cũng như chẩn đoán hoặc điều trị. Các thông tin này không thay thế chăm sóc y tế, được cung cấp bởi chuyên gia y tế. Hãy sử dụng chúng như một “tài liệu tham khảo” và tới gặp chuyên gia y tế để có sự hỗ trợ tốt nhất. Bạn hoàn toàn chịu rủi ro khi chỉ dựa vào thông tin được cung cấp bởi nội dung của chúng tôi, cũng như bất kỳ thông tin nào khác có trên website này từ các tài nguyên hoặc khách truy cập trang khác. Bạn đồng ý không gây tổn hại tới IRC và các đội ngũ chuyên môn của IRC trong và thông qua, bao gồm nhưng không giới hạn, bất kỳ khiếu nại, kiện tụng hoặc hành động nào có thể được đưa ra để chống lại IRC. Chúng tôi không chịu trách nhiệm với bất kỳ hành động nào của bạn dựa trên những nội dung mà chúng tôi cung cấp để điều trị hay chuẩn đoán về sức khỏe của bạn.
Nghiên cứu và tổng hợp
IRC